Chính sách tài khóa là tập hợp các biện pháp và quyết định của chính phủ liên quan đến việc quản lý nguồn thu và chi của quốc gia. Mục tiêu chính của chính sách tài khóa là đảm bảo sự cân đối giữa nguồn thu và nguồn chi, tạo điều kiện cho phát triển kinh tế, kiểm soát lạm phát và duy trì ổn định tài chính.
Công cụ và biện pháp của Chính sách tài khóa
Dưới đây là một số loại chính sách tài khóa phổ biến:
- Chính sách thuế: Bao gồm việc thiết lập và điều chỉnh các loại thuế. Như thuế thu nhập, thuế giá trị gia tăng (VAT), thuế nhập khẩu và các khoản thuế khác. Chính sách thuế có thể được sử dụng để tăng hoặc giảm thu ngân sách. Ảnh hưởng đến hoạt động kinh tế và phân bố tài nguyên.
- Chính sách chi tiêu công: Liên quan đến quyết định về mức độ chi tiêu của chính phủ. Vào các lĩnh vực như giáo dục, y tế, hạ tầng, quốc phòng và các chính sách xã hội khác. Chính sách chi tiêu công có thể ảnh hưởng đến phát triển kinh tế, tạo việc làm và phân bố tài nguyên.
- Chính sách vay nợ: Đây là việc chính phủ vay nợ từ các nguồn tài chính trong và ngoài nước. Để tài trợ cho các dự án phát triển. Đáp ứng thâm hụt ngân sách hoặc đáp ứng nhu cầu chi tiêu. Chính sách vay nợ cần được quản lý cẩn thận. Đảm bảo khả năng trả nợ và tránh tình trạng nợ công gia tăng.
- Chính sách ngân sách: Bao gồm việc quản lý thu chi, ước tính nguồn thu và lập kế hoạch chi tiêu. Chính sách ngân sách giúp đảm bảo sự cân đối giữa thu chi và kiểm soát thâm hụt ngân sách.
- Chính sách kiểm soát giá: Nhằm kiểm soát sự tăng giá và ổn định giá cả trong nền kinh tế. Bao gồm việc kiểm soát giá các hàng hóa quan trọng, điều chỉnh giá lãi suất và các biện pháp khác để ảnh hưởng đến sự tăng trưởng giá cả.
Hai hướng của CSTK
CSTK có thể được triển khai theo hai hướng là mở rộng và thắt chặt. Tùy thuộc vào tình hình kinh tế và mục tiêu chính sách của chính phủ. Dưới đây là mô tả về hai hướng:
1. Chính sách tài khóa mở rộng (expansionary fiscal policy):
Chính sách tài khóa mở rộng được áp dụng khi chính phủ muốn thúc đẩy hoạt động kinh tế và tăng trưởng. Các biện pháp trong CSTK mở rộng bao gồm:
- Tăng chi tiêu công: Chính phủ tăng chi tiêu vào các lĩnh vực. Như hạ tầng, giáo dục, y tế, và các chính sách xã hội khác để tạo ra sự kích thích kinh tế và tăng đầu tư công.
- Giảm thuế: Chính phủ giảm thuế thu nhập, thuế giá trị gia tăng (VAT) hoặc thuế doanh nghiệp. Để tăng thu nhập sẵn có của người dân và doanh nghiệp, khuyến khích tiêu dùng và đầu tư.
- Mở rộng vay nợ: Chính phủ có thể tăng việc vay nợ. Để tài trợ cho các dự án phát triển và chi tiêu công. Tạo ra nguồn tiền tươi mới để thúc đẩy hoạt động kinh tế.
Chính sách tài khóa mở rộng thường được áp dụng trong giai đoạn suy thoái kinh tế hoặc khi cần khôi phục tăng trưởng và tăng cường sự phục hồi kinh tế.
2. Chính sách tài khóa thắt chặt (contractionary fiscal policy):
Chính sách tài khóa thắt chặt được áp dụng khi chính phủ muốn kiểm soát lạm phát hoặc giảm thâm hụt ngân sách. Các biện pháp trong CSTK thắt chặt bao gồm:
- Giảm chi tiêu công: Chính phủ giảm chi tiêu vào các lĩnh vực không cấp thiết hoặc cắt giảm một số chương trình và dự án. Từ đó giảm tổng lượng chi tiêu công.
- Tăng thuế: Chính phủ tăng thuế hoặc áp đặt các loại thuế mới. Nhằm tăng thu ngân sách và giảm sự tiêu dùng.
- Thắt chặt vay nợ: Chính phủ hạn chế việc vay nợ. Để giảm thâm hụt ngân sách và kiểm soát nợ công.
Chính sách tài khóa thắt chặt thường được áp dụng khi nền kinh tế đang trải qua tình trạng lạm phát cao. Khi nguy cơ lạm phát tăng lên quá mức chấp nhận được.
#chính sách tài khóa #Lạm phát #tài chính